Türk mutfağı, dünya üzerindeki en zengin ve en lezzetli mutfaklardan bir tanesidir. Kendini birbirinden lezzetli yemekleri ile ön plana çıkan Türk mutfağında zeytinyağlılar diye bir bölüm var ki tadına bakan herkesi kendine hayran bırakıyor. Elinize Türk yemekleri ile ilgili bir yemek kitabı geçtiğinde zeytinyağlılar bölümünün ne kadar uzun olduğunu görerek Türklerin zeytinyağlılara ne denli önem verdiğinin farkına varabilirsiniz. Özellikle yurt dışında yaşayan kişiler, Türkiye’ye geldiklerinde zeytinyağlıları ne kadar özlediklerini fark ederler. Uzun yıllardan beri Türklerin mutfağında pişen ve sofralarını lezzetlendiren zeytinyağlıları aşağıdaki gibi açıklayabiliriz. Hadi gelin hep birlikte birbirinden eşsiz lezzetlere sahip bu zeytinyağlıları inceleyelim.
Zeytinyağlı yemek dendiği zaman akla ilk olarak zeytinyağlı fasulye gelir. Çeşitli yörelere göre pişirme tekniğinde değişiklikler meydana gelen fasulye, genellikle Ege, Akdeniz ve Marmara bölgelerinde zeytinyağlı olarak pişirilir. Doğu bölgelerinde ise etli olarak tercih edilebilmektedir. En sevilen sebze türlerinden bir tanesi olan taze fasulye, zeytinyağlı olarak pişirildiğinde ısıtılmaz. Bazı yemeklerin yanında ara sıcak olarak tüketilen zeytinyağlı fasulyenin yanına bol domatesli bulgur pilavı yaparak eşsiz bir menü ortaya çıkarabilirsiniz. Bir de cacığı unutmamak lazım!
Zeytinyağlı yemekler ile ilgili bir liste hazırlarken zeytinyağlı biber dolmasını atlamak olmaz. Halk arasında yalancı dolma olarak da bilinen zeytinyağlı biber dolması pirinç ile pişirilir. İçerisine et girdiğinde ise zeytinyağı ile pişirilemez. Yine her yöreye göre farklı şekillerde pişirilebilen zeytinyağlı biber dolması, tıpkı zeytinyağlı fasulye gibi ara sıcak olarak tüketilebilmektedir. Yanında mevsim yeşilliklerinden büyük bir salata ve bol sarımsaklı bir cacık ile sunulan zeytinyağlı biber dolmasının tadının damağınızda kalacağından eminiz.
Pırasa, insan sağlığına pek çok faydası bulunan bir sebzedir. Sebzeler arasında oldukça sevilen pırasa, sarımsak ve soğan ile yakından akrabadır. Özellikle kilo vermek isteyen ve diyet yapan kişiler zeytinyağlı pırasa tüketerek yalnızca 50 kalori almış olurlar. Bu doğrultuda içine çok az pirinç ve bol miktarda soğan konularak pişirilen zeytinyağlı pırasanın, Türk mutfağında eşsiz bir yere sahip olduğunu ifade edebiliriz. Bazı yörelerde zeytinyağlı pırasanın içerisine havuç gibi sebzelerde eklenmektedir. Bu tamamen sizin damak tadınıza kalmıştır.
Enginar, tıpkı pırasa gibi sağlığa pek çok faydası bulunan bir sebzedir. Özellikle kilo vermek isteyen kişilerin Ege usulü zeytinyağlı enginar yemeği ile fazla kilolarına veda edeceğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Zayıflamanın dışında da enginarın beyne, kemiklere, kalbe pek çok faydası bulunmaktadır. Üzerine patates, havuç ve bezelye gibi garnitürlerin eklendiği zeytinyağlı enginar, sofraların baş tacıdır. Bunun dışında enginarın bakla ile de hoş bir ikili olduğunu söyleyebilmek mümkündür.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi enginar ve bakla eşsiz bir ikilidir. Kişiler isterlerse baklayı tek başına zeytinyağlı bir şekilde pişirebilirken isterlerse enginar ve baklayı birlikte pişirebilirler. Yoğurtla tüketildiğinde çok daha eşsiz bir lezzete sahip olan zeytinyağlı bakla, pirinçli ya da pirinçsiz şekilde pişirilebilmektedir. Tüm zeytinyağlılarda olduğu için içerisine biraz kesme şeker atarak zeytinyağlı baklayı çok daha lezzetli bir yemek haline getirebilmek mümkündür.
Sebze aşığı pek çok kişinin bayılarak yediği yemeklerden biri olan zeytinyağlı kereviz hem çok lezzetli hem de çok sağlıklı bir yemektir. Zeytinyağlı kerevize ayva ve havuç gibi sebzeler de eklenebilmektedir. Özellikle piştikten sonra üzerine bir miktar zeytinyağı gezdirilmesi durumunda çok daha eşsiz bir lezzet ortaya çıkmaktadır.
Barbunya, aslında kuru fasulye, nohut gibi de pişirilebilen bir yemektir. Ancak taze barbunyayı havuç ve patates gibi sebzeler ile birlikte zeytinyağlı olarak da pişirebilmek mümkündür. Yoğun kıvamı ve eşsiz lezzeti ile muhteşem zeytinyağlılar arasında yer alan zeytinyağlı barbunyanın pişirilme tekniği diğer yemeklerde olduğu gibi yöreden yöreye göre farklılık gösterebilmektedir.
Bamya, çok fazla kişi tarafından sevilen ve tüketilen bir sebze değildir. Bu nedenle zeytinyağlılar listesinde bamyayı en sona bıraktık. Ancak her şeye rağmen zeytinyağlı bamyanın da eşsiz bir lezzete sahip olduğunu söyleyebiliriz.
Türk mutfağındaki birbirinden lezzetli zeytinyağlılardan bahsettik. Peki, sizin favori zeytinyağlınız hangisi?